ιστορικός

-ή, -ό (ΑΜ ἱστορικός, -ή, -όν) [ιστορία]

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην ιστορία

2. το αρσ. ως ουσ. ο ιστορικός

μελετητής τής ιστορίας και συγγραφέας σχετικού έργου

νεοελλ.

1. αυτός που ανήκει στην ιστορική πραγματικότητα, ο πραγματικός, ο αληθινός («τα πρόσωπα τού δράματος είναι ιστορικά»)

2. αυτός που παρουσιάζει ή εξετάζει το αντικείμενο του από την άποψη τής εξέλιξης του («εξετάζει τα πράγματα κατά τρόπο ιστορικό»)

3. το αρσ. ως ουσ. ο ιστορικός

ο καθηγητής τού μαθήματος τής ιστορίας

4. το ουδ. ως ουσ. το ιστορικό

α) η μορφή με την οποία συνέβη ή εξελίχθηκε κάποιο γεγονός ή ζήτημα, έκθεση γεγονότων με τη μορφή που έγιναν

β) ιατρ. η μορφή τής εξέλιξης μιας ασθένειας

5. φρ. α) «ιστορικοί χρόνοι»

i) οι χρόνοι για τα γεγονότα τών οποίων υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες ή άλλα τεκμήρια, σε αντιδιαστολή με τους μυθικούς χρόνους

ii) γραμμ. οι χρόνοι που δηλώνουν ότι η δράση τού υποκειμένου ανάγεται στο παρελθόν

β) «ιστορικός ενεστώς» — ο ενεστώτας που χρησιμοποιείται αντί αορίστου, δηλαδή για γεγονότα αναφερόμενα στο παρελθόν

γ) «ιστορικό μουσείο» — το μουσείο στο οποίο εκτίθενται αντικείμενα που έχουν σχέση με την ιστορία τού τόπου ή αναπαριστούν σειρά γεγονότων

δ) «ιστορικό δράμα» και «ιστορικό μυθιστόρημα» — το δράμα ή το μυθιστόρημα τού οποίου η υπόθεση έχει ληφθεί από πραγματικά γεγονότα

ε) «ιστορική γραφή» — η ορθογραφία που έχει παραδοθεί από τα κείμενα

στ) «ιστορικός υλισμός» — η εφαρμογή τών αρχών τού διαλεκτικού υλισμού στη μελέτη τής κοινωνίας και η αντίστοιχη θεωρία, κατά την οποία η εξέλιξη τών τρόπων παραγωγής τών υλικών αγαθών είναι η κύρια δύναμη που καθορίζει την εξέλιξη τής ζωής τής κοινωνίας και την εξέλιξη τής ιστορίας ζ) «ιστορικό κόστος» — το πραγματικό κόστος που προκύπτει από τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν, υπολογιζόμενες στην πραγματική τους τιμή ή στην τιμή τής αντικατάστασής τους

(νεοελλ.- μσν.) πολύ σημαντικός, αξιομνημόνευτος

μσν.

επιτήδειος στη ζωγραφική

αρχ.

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στην έρευνα, στην εξέταση, ο επιστημονικός, ο ακριβής

2. αυτός που είναι καλά πληροφορημένος για κάτι, ο γνώστης

3. το ουδ. ως ουσ. τὸ ἱστορικόν

η ιστορία.

επίρρ...

ιστορικώς και -ά (ΑΜ ἱστορικῶς)

με τρόπο ιστορικό

μσν.-αρχ.

επιστημονικά, με ακρίβεια.